Lieve Liz,
Ik twijfel al meteen. Is de aanspreking ‘lieve’ niet te familiair? Te vrijpostig? Bij het schrijven van een brief is de aanspreking nochtans cruciaal, vind ik. Het zet meteen de toon. Je kan charmeren of afstoten. Een slechte aanvang is bijna nooit meer goed te maken. Anderzijds, met ‘Geachte’, ‘of ‘Beste’ beginnen zou zeker te afstandelijk zijn. ‘ Dag Liz’ veel te droog. ‘Hoi’ vind ik dan weer te puberaal. Ik pieker er over en hoop maar dat ik de juiste keuze heb gemaakt. Want je zou het ook als betuttelend kunnen interpreten. Doe dat vooral niet. Ik hou oprecht van alliteraties en wil een sfeer creëren waarin we ons allebei behaaglijk voelen. Daar gedijen verhalen het best.
Want laat ons eerlijk zijn, zo heel goed kennen we elkaar niet. We volgen samen les aan de Schrijversvakschool en zijn al eens een keer gaan borrelen in Amsterdam. Ik herinner me ook nog onze eerste conversatie achter in de grote zaal van de Herengracht 274 toen je vertelde over je jarenlang verblijf op Curaçao. Ik leerde je letterlijk letter voor letter beter kennen door je teksten en verhalen die we delen in de les. Jij bent veel wat ik niet ben: half Grieks, half Nederlands, aait katten, hebt nog geen grijs haar… . Wat we wel gemeen hebben is onze liefde voor literatuur en het schrijven. En daar ligt nog veel onontgonnen gebied om over te pennen.
Ik hoop alvast dat je me helpt om iets van jouw natuurlijke ‘schrijversflair’ te delen en mij in onze brieven een duwtje geeft om mijn hinderlijke geremdheid af te werpen. Misschien heeft het te maken met mijn afkomst? Schrijver-Journalist Johan Anthierens omschreef de Vlaming als volgt: ‘Wij vormen een gefrustreerde, gecrispeerde mensenmassa, de Vlamingen, en wij worstelen graag met onze problemen,…’ Ik herken me daar wil in. Heb het moeilijk om met die frustraties ‘aan de slag te gaan.’ Ik ga waarschijnlijk veel te kort door de bocht, maar ik heb het gevoel dat jij daar als schrijver veel minder mee worstelt. Als ik jouw verhalen lees, voel ik een veel grotere vrijheid in je teksten. Mijn ziel bloot op de schrijftafel leggen, schrijven over mijn diepste roerselen, lukt mij maar heel af en toe. Ik moet telkens weer een barre barrière over klauteren. Jij flaneert er elegant middenin en hanteert vlot enkele metaforen zoals in jouw verhaal van de vosjes of gebruikt een handig onding zoals een seks-bel om te vertellen wat je echt wil vertellen.
Daarom ben ik blij dat wij elkaar brieven bezorgen. Je vertelde me dat je ook correspondeert met een Canadees en hebt dus meer ervaring dan ik. In mijn studentenjaren schreef ik wel eens (liefdes)brieven vanop mijn studentenkamer in Leuven, maar die gewoonte is door al die mails en apps wat ondergesneeuwd. Blij dus dat je met mij de geneugtes van het briefschrijven verder wil delen. Misschien worstel jij bij het schrijven ook wel met iets? Ik hoop dat we er allebei, en onze lezers, flink wat vanop steken.
Ik kijk uit naar je antwoord zoals naar de nieuwe zomer,
Johan
Liz Mavraki antwoordt met Virginia Woolf : ‘if you do not tell the truth about yourself, you cannot tell it about other people.’
Johan,
Hoe ga ik jou aanspreken? ‘Beste’ klinkt veel te formeel inderdaad, ‘geachte’ al helemaal en ik ben het met je eens dat ‘hoi’ niet echt thuishoort in een brief.
En ‘lieve’?
Dan komen we meteen uit bij een bekentenis, geheel in de sfeer van wat jij noemde als mijn sterke punt namelijk ongeremd schrijven over mijn diepste roerselen.
De bekentenis is als volgt: ik heb moeite met intimiteit. Knuffelen met (semi)vrienden, drie zoenen geven aan mensen omdat het zo hoort EN elkaar aanspreken met ‘lieve’ terwijl je niet eens weet of je die ander wel zo lief vindt.
Want ja, zoals je zegt, zo goed kennen wij elkaar niet. Ook ik ben een van die mensen met een muurtje om zich heen. Zo’n muurtje waar je flink tegenaan moet trappen, met veel geduld, en dan krijg je misschien te zien wie ik echt ben.
Dat is raar want op papier durf ik (zo goed als) alles te laten zien. Misschien wel daardoor, misschien als een soort terloopse schreeuw ‘kijk, ik ben wel open en benaderbaar, kijk ik onthul het diepste van mijn ziel’. Maar in het dagelijks leven krijg ik te horen dat ik afstandelijk over kom, arrogant ben of de kat uit de boom kijk (wat niet waar is want de kat ligt nu lekker te spinnen op schoot).
Mijn punt is eigenlijk dat ik jou wel benaderbaar vind. Je komt het lokaal binnen met een lach en bent doorgaans vriendelijk en/of beleefd (misschien is dat ook iets Belgisch). Nu stel ik mezelf de vraag: als ik minder benaderbaar ben maar wel over mijn diepste geheimen durf te schrijven en jij de vriendelijke Belg (om maar even te stereotyperen) die zijn geheimen liever laat voor wat ze zijn, zit daar misschien het antwoord?
Bij mij hoort een bepaalde geheimzinnigheid, dat is altijd zo geweest, en misschien zie ik schrijven wel als het meest eerlijke wat er is, een manier om mezelf te reinigen omdat de geheimen zich anders teveel opstapelen.
Jij, voor zover ik je ken, komt niet zo op mij over. Zou het dan ook je streven moeten zijn om te schrijven zoals ik dat doe? Maar misschien zit ik er helemaal naast want ik zie je ook weleens lopen op straat, in gedachten verzonken, en dan lijk je dichter tot jouw ware kern te komen.
Vroeger schreef ik dagboeken. Als kind en puber, maar ook later. Ik was vrij om te zeggen wat ik wilde want niemand zou het lezen, daardoor kon ik ongeremd zijn. Het zou kunnen dat het mij heeft gemaakt tot de schrijver (in wording) die ik vandaag ben. Dat of wat er een keer gebeurde tijdens het schrijven van die dagboeken. Ik was veertien en mijn beste vriendin vroeg of ik wilde ruilen, ik zou haar roze glitterschriften lezen en zij de mijne. Zonder mij te schamen liet ik haar alles zien en dat bevestigde des te meer hoezeer ik van geheimen hou, met name het delen er van. Misschien kun je dat ook eens proberen, schrijven alsof het alleen voor jou bedoeld is. En het dan alsnog laten lezen.
Zoals Virginia Woolf zegt: ‘if you do not tell the truth about yourself, you cannot tell it about other people.’ Hoe eerlijker je over jezelf durft te zijn, hoe meer je de waarheid zult spreken en de waarheid is iets waar we ons allemaal in kunnen vinden.
Je vraagt mij of ik bij het schrijven ook ergens mee worstel. Ja, wat ik mij eigenlijk continu afvraag is dit: waarom wil ik schrijven, waarom denk ik dat ik iets te vertellen heb? Een muzikant en oud geliefde (een verhaal voor een andere keer) zei ooit tegen mij dat artiesten gedreven worden door hun ego. Dat zij op het podium willen staan omwille van hun ego en dat hij er voor had gekozen om daar afstand van te nemen omdat hij door het spirituele pad te bewandelen hier geen behoefte meer aan had. Soms vraag ik me af in hoeverre schrijven bijdraagt aan ‘een betere wereld’ of überhaupt aan iets. Wat jij?
Ik kijk uit naar jouw reactie zoals een warme zomeravond (kijk, dan toch een uitspraak die grenst aan het intieme).
Liz